گزارشی که آمریکا در مورد قتل خاشقچی منتشر کرد نه تنها در آمریکا، بلکه در ریاض نیز با بیم و هراسهای بسیاری همراه بود. از سال ۲۰۱۵ هیچ حرکت سعودیها تنشها میان دو طرف را به این حد نرسانده بود. از زمانی که محمد بن سلمان به مهرهای تأثیرگذار در سیاستهای عربستان تبدیل شده، اقدامات مخرب زیادی مانند جنگ یمن، بازداشت بسیاری از چهرههای تأثیرگذار عربستان در هتل ریتز کارلتون در سال ۲۰۱۷ و آدمربایی نخستوزیر لبنان را رقم زده، اما حالا با انتشار گزارش قتل خاشقچی، بسیاری در واشنگتن معتقدند زمان بازنگری رابطه آمریکا و عربستان فرا رسیده است.
با اینکه تحریم مستقیم محمد بن سلمان حواشی زیادی به وجود خواهد آورد و آمریکا فعلاً از آن سر باز زده، اما حتی اگر این اتفاق نیز بیفتد برای ترمیم مشکلات سیستماتیک بین این دو کشور کافی نخواهد بود. شاید چیزی که بتواند به این قضیه کمک کند این است که هر کدام از دولتهای آمریکا و عربستان شیوه رفتاری خود با مردمان کشورشان را تغییر دهند. در حال حاضر رابطه هیچکدام از این دولتها با مردم خود سالم، طبیعی و بازتاب دهنده مفاهیم دموکراتیک نیست.
با وجود ارتباط نزدیک امنیتی دو کشور، شاید مسافرت هزاران عربستانی به آمریکا برای تحصیل، تنها ارتباط دیپلماتیک واقعی بین دو کشور باشد. آمریکا همیشه تا جایی که توانسته از رسانههای عربستانی و جامعه این کشور دوری کرده تا احساسات ضدآمریکایی جامعه این کشور را شعلهور نکرده و شرکای تجاری خود را از دست ندهد. همین امر سبب به وجود آمدن صدها تئوری توطئه از طرف عربستانیها علیه آمریکا در رسانههای نوشتاری و برخط آنها شده است. سیاستهای مخرب سالهای گذشته آمریکا در خاورمیانه نیز به این قضیه کمکی نکرده و سبب شده بسیاری از چهرههای مهم سیاسی عربستان که نماینده این کشور در آمریکا نیز بودهاند، بارها در خصوص گسل عمیق ارزشی میان دو کشور صحبت به عمل بیاورند.
اگر دولت جو بایدن واقعاً میخواهد در رابطه خود با عربستان تغییر ایجاد کند باید به سراغ مردم این کشور برود و نه تنها سیاستهای خود در مقابل این کشور را توضیح دهد بلکه دیگر موانع را نیز به صورت شفاف بیان کند. شاید برای مقامات عربستانی غیرممکن باشد به آمریکاییها اجازه دهند انستیتوهای دموکراتیک یا جمهوریخواهانه در خاک عربستان دایر کنند اما سفارت آمریکا در ریاض باید تلاش کند ارزشهای خود را به جامعه عربستان عرضه کند. عربستانیها نیز معتقدند نمیتوانند خودِ واقعیشان را در جامعه آمریکا مطرح کرده و به همین دلیل همیشه به صورتی ناعادلانه با آنها برخورد میشود.
یازدهم سپتامبر امسال بیستمین سالگرد حملات نیویورک محسوب میشود که رابطه دو طرف را برای سالها مسموم کرده است. حتی اگر دولت عربستان پشت آن ماجرا باشد مردم عربستان نباید به این خاطر مجازات شوند و از طرف دیگر آمریکا نیز راهی طولانی برای اصلاح تصورات جامعه عربستان در خصوص حقیقت رابطه نزدیک امنیتی با دولت کشورشان دارد.
نظر شما